Op dinsdag 29 augustus 1939 lazen de inwoners van Wageningen het officiële mobilisatiebericht. De lichtingen dienstplichtige militairen 1924-1938 kwamen onder de wapenen. Begin september kwamen de eerste soldaten in onze stad. Ze werden ondergebracht in scholen, pakhuizen, en boerderijen. Zo krijgt de Compagnie Zware Mitrailleurs, onderdak in het “Instituut voor Plantenveredeling”, waar de zolder voor dit doel ontruimd wordt. De rest krijgt zijn kwartieren … lees verder
Door de dreigende oorlog werd op 29 augustus 1939 door de Nederlandse regering een algehele mobilisatie afgekondigd. Indien Duitsland ons land zou aanvallen, zouden troepen aan de grens voor vertraging zorgen. De hoofdverdediging zou gevoerd worden bij de Grebbelinie en de Gelderse Vallei zou dan worden geëvacueerd, inclusief de gemeente Wageningen, behalve het gedeelte ten oosten van de Diedenweg. Als evacuatie-adres voor Wageningen … lees verder
Tijdens de tweede wereldoorlog heeft de stad zwaar onder vuur gelegen. In mei 1940 werd een groot deel van het centrum verwoest door eigen artillerie, die de Duitsers vanaf de Grebbeberg had bestookt. Vrijdag 17 mei keerden de eerste bewoners in tien schepen huiswaarts, de volgende dag nog eens eenzelfde gedeelte van de bevolking, en op maandag 20 mei werden de overige … lees verder
In de nacht van 2 op 3 januari 1943 werd in Wageningen, als eerste gemeente in Nederland, het bevolkingsregister ontvreemd. De ‘diefstal’ is grondig en met beleid uitgevoerd. In een raam aan de achterzijde van het gemeentehuis, bij een ommuurde binnenplaats, werd een ruitje ingedrukt. In feite schijnen de ‘daders’ gebruik te hebben gemaakt van de gewone dienstingang en werd de ruit … lees verder
Op vrijdagavond 26 maart 1943 hoorde vrijwel iedereen in Wageningen een geluid alsof er een groot vliegtuig met de motoren op volle kracht over de stad vloog. Angstig doken mensen ineen, of doken onder de tafel. Er volgde een zware explosie. Achttien huizen in de Beekstraat en omgeving werden totaal verwoest. Er waren 27 doden en vele gewonden onder het puin. Woningen … lees verder
De NSB-er Cornelis Iprenburg heeft veel kwaad werk verricht. Hij was medewerker van de Dienststelle der Sicherheitsdienst in Arnhem en werkte nauw samen met de Wageningse NSB-commissaris van politie Versteeg. Iprenburg had zich ingedrongen in de O.D. van Wageningen. Gelukkig werkte men hier met het systeem, dat één man de leiding had over vijf anderen. Men kende dus niet zo heel veel … lees verder
Niet alle “gliders” kwamen op hun bestemming terecht. De ondergrondse had op de begraafplaats aan de Oude Diedenweg te Wageningen een prachtige schuilplaats gebouwd in de zomer van 1944. Daar werden ook piloten en parachutisten heengebracht, voordat zij over de Rijn gezet konden worden naar het vrije zuiden. Sommige geallieerden die gecrasht waren of verkeerd terecht waren gekomen in de uiterwaarden, kwamen direct bij de … lees verder
Op 21 januari 1944 vielen twee bommen in de tuinen van de woningen op de hoek August Faliseweg en de Veluviaweg. Hierbij vielen 2 doden (een bewoner en een bezoeker van de Eekmolenweg 13) en raakten 4 personen gewond. De huizen aan de August Faliseweg 2 en 4 moesten worden ontruimd en de huizen aan de Veluviaweg 6, 8 en 10 tijdelijk. … lees verder
Eltien en Neeltje Krijthe studeerden aan de Landbouwhogeschool en woonden sinds 14 november 1927 in de bovenwoning van de boerderij “De Wolfswaard”. Na het afstuderen bleven beiden in Wageningen in het landbouwkundig onderzoek werken. Al vanaf het begin van de bezetting waren ze betrokken bij klein verzetswerk. Beneden in de boerderij woonden Zwaantje Bosman en haar zoon Jan van Roekel. Ook in … lees verder
Op zondag 17 september 1944, voorafgaand aan de luchtlandingen van de Slag om Arnhem, kwam een bommenregen neer op de wijk Sahara. Hierbij vielen 35 doden en werden 14 mensen zwaar gewond, waarvan er 4 later overleden. Eén persoon bleef vermist. Veel huizen in de wijk Sahara en een deel van de Diedenweg werden vernield. Het Laboratorium voor Landbouwscheikunde kreeg enkele voltreffers … lees verder
Noodlanding glider Op maandag 18 september 1944, de tweede dag van de grote luchtlandingen, moest een glider een noodlanding maken in de uiterwaarden langs de Veerweg naast het steenovenpad. Het toestel was zwaar beschadigd. Van de zes Engelse militairen bleken er drie min of meer ernstig gewond te zijn. Drie militairen werden krijgsgevangen gemaakt en, lopend via de Veerweg en een gedeelte … lees verder
De oorlog vlak bij huis – de dood van Tonnie Eimers (12 jaar) Na de luchtlandingen van 17 september 1944 bezetten Engelse en Poolse troepen de Betuwe. Van hieruit werd Wageningen beschoten, Duitse artillerie vuurde terug. Wageningen was opnieuw frontstad geworden en de bewoners moesten voor de tweede keer evacueren. Op 24 september kwam een bevel tot ontruiming van de Nude en … lees verder
Professor dr. ir. Anne van den Ban (1928) was 16 toen Wageningen in 1944 voor de tweede maal werd geëvacueerd. In een terugblik op de oorlogsjaren worden een aantal jeugdherinneringen opgehaald en verteld hij over de tweede evacuatie van Wageningen. De familie van den Ban vond toen huisvesting in een boerderij in de omgeving van Lunteren. Op deze boerderij vonden uiteindelijk 22 mensen onderdak … lees verder
Vlak voor de bevrijding werden in bevrijd gebied enorme hoeveelheden voorraden voor het westen aangelegd van biscuits, blikken vlees, vet, gecondenseerde melk, suiker en zout. Het wachten was op toestemming om het voedsel te verdelen in bezet gebied. Op 1 mei konden de voedseltransporten formeel beginnen. Midden in de Nude ontmoette generaal Foulkes de Duitse generaal Reichelt en dr. Schwebel om de … lees verder
De officiële capitulatie besprekingen begonnen op zaterdagmorgen 5 mei om 11.00 uur in Hotel “De Wereld”. Dit eerste contact tussen luitenant-generaal Foulkes en de Duitse Chef-Staf Generaal Reichelt werd bijgewoond door de chef-staf brigade-generaal Kitching, Prins Bernhard (als vertegenwoordiger van de Binnenlandse Strijdkrachten) en een tolk. Reichelt kreeg de opdracht om 16.00 uur met zijn superieur Generaal Blaskowitz terug te komen. Op … lees verder
Herinneringen aan de oorlog, door Bep Torkington-Kreszner, Brisbane (Australië) Het paard van Hendriks, onze melkboer, heette Nellie, en waarschijnlijk begreep ze niets van alle drukte. Maar in oktober 1944 vervulde ze een hele belangrijke rol. Daarop kom ik later terug. In april 1939 werd ik in Amersfoort geboren als enigste kind van Willem Frederik Hendrik Kreszner en Alberta Wilhelmina Kreszner-Brons. Van het … lees verder